Modele myślowe

Uczę się o modelach myślowych z różnych książek i podcastów. Zapisuję te, które wydają mi się przydatne, projektuję ich testowanie, sprawdzam wyniki. Na tej podstawie wdrażam je do swojego portfolio sposobów myślenia.

Na tej stronie znajdziesz wszystkie materiały publikowane przeze mnie na temat modeli myślowych.

#193 Co daje mi znajomość modeli myślowych?

Czym są modele myślowe?

Modele myślowe to sprawdzone przepisy na skuteczne działanie. Krok po kroku ułatwiają podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów oraz pogłębienie zrozumienia danego zagadnienia.

Przykłady modeli myślowych

Myślenie drugiego rzędu

Myślenie drugiego rzędu to sposób na przeanalizowanie decyzji. Jej skutków w krótkim terminie, ale też tych odsuniętych w czasie.

KROK 1: Zapisuję, co może wydarzyć w krótkim terminie po podjęciu tej decyzji. Wypisuje wszystkie plusy i minusy. Pozytywne i trudne rzeczy.
KROK 2: Tworzę oś czasu ze skutkami za trzy miesiące, za rok, a nawet jeszcze później.

Efekt?
Dzięki temu, patrzę na swoje decyzje w szerszym kontekście. Podejmuję przemyślane decyzje. Czasami, coś co wydawało mi się trudne, okazuje się dla mnie dobre. I na odwrót. Dobre decyzje tu i teraz, okazują się niebezpieczne długofalowo.

Zarządzanie strachem

To dobry model myślowy, gdy zastanawiasz się np.:

Czy przeprowadzić się do innego miasta?
Czy zmienić pracę?
Czy wziąć kredyt na mieszkanie?

Co robić?

KROK 1.

Stwórz plan A: Co mogę zrobić nim wystąpią obawy, które w sobie mam?

KROK 2.
Stwórz plan B: Co mogę zrobić, kiedy dany problem wystąpi, żeby go rozwiązać?

Jaki jest efekt zastosowania tego modelu myślowego?

Otrzymujesz kilka małych obszarów, którymi możesz zarządzać (problem/decyzja już nie przytłacza swoim rozmiarem).
Tworzysz plany działania – zapobiegasz wystąpieniu swoich obaw, a awaryjnie i tak tworzysz pomysły na ich rozwiązanie, gdy jednak się pojawiły.
Łatwiej jest Ci podjąć decyzje, co robić dalej.

Model myślowy stworzony na podstawie ćwiczeni „Fear setting” przez Tima Ferrissa i ćwiczeń stoickich „negative visualization”.

Inwersja

W tym modelu myślowym dzielisz duże problemy, na małe kroki.

Opisz dokładnie, na czym polega Twój problem.
Wypisz po kolei:
- Jak wyglądałby złe rozwiązania tego problemu? – Jeśli zaczniesz myśleć o możliwych porażkach będziesz mieć możliwość ich eliminacji.
- Jak możesz uniknąć tego złego rozwiązania? – Gdy już wiesz, co Ci nie pomoże, stwórz plan, jak do tego nie dopuścić.

Uczenie się z sukcesu

Osiągnąłem sukces! Udało się! I co dalej? Celebrujemy sukces? Czasami nawet o tym zapominamy, a przecież z sukcesu można się wiele uczyć. W jaki sposób?

KROK 1. Przeanalizuj, co zrobiłeś – odpowiedz na pytania np.:
- Jaki jest skutek tego sukcesu?
- Co było dobrego w Twoim działaniu, a co było niekorzystne?
- Czy były jakieś błędne założenia?
- Czy coś było efektem szczęścia, a co wynikiem Twojej pracy?
KROK 2. Zapisz wnioski na przyszłość.
- Co chcesz powtórzyć?
- Co zmienisz, żeby zwiększyć szanse na sukces?

Pogłębianie zrozumienia

Chcesz myśleć jak noblista?

Zdefiniuj, czego chcesz się nauczyć.
Opowiedz, o tym, co już wiesz.
Zapisz, wszystkie rzeczy, których nie jesteś pewny(-a).
Znajdź odpowiedzi na swoje wątpliwości.

Powtórz cykl: opowiedz, zapisz, znajdź – aż wszystko będzie dla Ciebie jasne.

Brawo! Myślisz jak Richard Feynman, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.
Powyższy model myślowy pozwala pogłębić rozumienie zagadnień. Przygotowuje też do przekazywania wiedzy innym osobą. Bardzo go lubię i często z niego korzystam :)

Modele myślowe a talenty Gallupa

Modele myślowe wsparcie w rozwoju talentów

Gallup ® w swoim podejściu do pracy z talentami powtarza i przypomina, że nazywamy i poznajemy talenty, aby w praktyce z nich skorzystać, a przez to zwiększyć swoją efektywność. Jest to nawet zawarte w definicji talentu, gdzie jest zadanie: „z których można produktywnie korzystać”. Częścią procesu uczenia się takiego korzystania z talentów jest praca nad zbudowaniem z nich mocnych stron.

Wspierajmy talent wiedzą – wyciągamy z niej umiejętności, ćwiczymy je w praktyce i dzięki temu budujemy mocne strony.

Dla mnie, praktycznie od samego początku, częścią tego procesu zdobywania wiedzy, było szukanie dobrze opisanych modeli myślowych, które potem testowałem i, jak mi pasowały, wdrażałem je do swojego życia.

Przez „modele myślowe” rozumiem dobrze opisane przepisy na działanie, które prowadzą mnie niemal za rękę w stronę efektywnego działania w powtarzalny sposób.

Dzielenie budowanej umiejętności na kroki

Jednym z takich modeli myślowych, które stosowałem przy pracy nad każdym talentem było dzielenie budowania nowej umiejętności na trzy elementy.

Załóżmy, że pracowałem z Empatią i nazywaniem emocji. Dzieliłem uczenie się tego na takie etapy:

Opis emocji wieczorem – przypominałem sobie wydarzenie z dnia, myślałem o tym jakie emocje wtedy miałem i po czym je rozpoznałem. W bezpieczny sposób, w oddaleniu od wydarzenia, robiłem to przez parę tygodni.
Opis emocji kilka/kilkanaście minut po wydarzeniu – nadal nie robiłem tego w momencie, w którym czułem te emocje, ale chwile po sytuacji, w których je zauważyłem. Znów ćwiczyłem to przez kilka dni.
Nazywanie emocji w trakcie ich odczuwania – było to prostsze ponieważ, już od kilku tygodni ćwiczyłem, w bezpieczny sposób, ich określanie.

To właśnie przykład modelu myślowego – rozbijanie budowania umiejętności na trzy bezpieczne kroki, które ułatwiają mi rozwijać moje talenty.

Modele myślowe w budowaniu mocnych stron

Już nieraz pisałem o tym, że do różnych talentów warto stosować różne podejście w ramach ich rozwijania. Różna wiedza i umiejętności pozwalają coraz bardziej efektywnie korzystać z talentów na co dzień. Warto umieć dobrać tę najbardziej przydatną wiedzę do różnych talentów.

Budowanie umiejętności w zależności od talentu

Na przykład dla talentu Naprawianie będzie przydatna wiedza o tym, jak dobrze komunikować zauważone problemy oraz jak szybko je analizować, aby móc zaproponować odpowiednie rozwiązanie (przydatny model myślowy to „Inwersja” – można pobrać jego opis za darmo ze strony modelemyslowe.pl)

Dla kogoś z talentem Elastyczność umiejętne przeprowadzanie innych przez zmianę, może być tym, co sprawi, że ten talent będzie mocną stroną (tutaj pomoże np. znajomość emocjonalnego cyklu zmiany z książki „12 tygodniowy rok”).

A dla kogoś z talentem Odkrywczość i Intelekt przydatna będzie wiedza o tym, jak zapisywać pomysły i łączyć je ze sobą – może podejście zgodne z „płynnymi notatkami” (fluid notes) sprawi, że pomysły będą coraz ciekawsze i trafniejsze?

Talent po talencie można szukać pewnych powtarzalnych sposobów działania, aby dzięki nim budować umiejętności, które pozwalają rozwijać mocne strony.

Modele myślowe – przepis na działanie

Niedawno napisałem Wam o tym, czym są dla mnie modele myślowe. Określiłem je jako „przepisy” na działanie, które prowadzą mnie niemal za rękę w stronę efektywnego działania w powtarzalny sposób. Idąc dalej za tą analogią, tworzę sobie „książkę kucharską do działania” złożoną z różnych modeli myślowych.

Są tam podstawowe modele myślowe – odpowiednik przepisów bazowych – do wykorzystania przy każdej sytuacji i do pracy z każdym talentem. Na przykład „brzytwa Ockhama”, która pomaga szukać najprostszego rozwiązania. Wiele razy przydała mi się w pracy z talentami, kiedy szukałem takich sposobów ich rozwoju, które łatwo będzie wprowadzić mi w moje codzienne życie.

Korzystam jednak też z bardziej zaawansowanych przepisów, takich na specjalne okoliczności np. „krąg kompetencji”. Z jego pomocą co kilka miesięcy analizuję co umiem, z czego korzystam i co warto, żebym rozwijał jako umiejętności.