Czytałem o metodologii definiowania celów SMART dziesiątki razy, sam tak staram się definiować swoje cele od lat. Wydawało mi się, że wszyscy postępują tak samo. Ostatnio przekonałem się, jak bardzo się myliłem. Doświadczyłem tego bezpośrednio w czasie warsztatów z produktywności, które prowadziłem kilka tygodni temu. Planowałem spędzić nad tym tematem tylko kilka minut, bardziej jako przypomnienie, a w rzeczywistości pracowaliśmy nad poprawnym definiowaniem celów dużo dłużej. Cele często są mylone z wizjami, pomysłami, nieokreślonymi planami. Każdy z tych konceptów to świetna baza dla celu, ale nie cel sam w sobie!
Czym jest cel?
Cel to coś, co chcesz osiągnąć w zdefiniowanym czasie. Kiedy osiągasz cel? Czy już go osiągnąłeś? Jeżeli definiujesz nowy cel i chcesz znać odpowiedź na te pytania, warto zastanowić się nad użyciem metody SMART.
Akronim SMART oznacza:
- Specific – Określony – twój cel powinien być tak określony, że wprost z jego treści wiadomo dokładnie, co chcesz osiągnąć. Einsteinowi przypisuje się powiedzenie, w którym twierdził, że jeżeli nie jesteś w stanie wytłumaczyć czegoś sześciolatkowi, to tak naprawdę sam tego nie rozumiesz. Myślę, że takie samo podejście mogłoby być zastosowane w przypadku opisywania celu – czy możesz wytłumaczyć dziecku co chcesz osiągnąć w taki sposób, żeby ono to zrozumiało? Jeżeli nie, to spróbuj przeredagować jego opis.
- Measurable – Mierzalny – dobrze zdefiniowany cel zawiera metryki, które możesz w przyszłości użyć, żeby sprawdzić, czy już osiągnąłeś cel. Czy Twoim celem jest czytanie książki codziennie? Umieść w opisie celu dokładnie ile stron dziennie chcesz przeczytać. Będziesz wiedział, czy udało Ci się wykonać to, co zaplanowałeś/zaplanowałaś.
- Ambitious – Ambitny – cel nie może być zbyt łatwy do osiągnięcia. Wtedy nie będzie celem tylko punktem na liście zadań. Realizacja celu powinna się wiązać z pewnym wysiłkiem z Twojej strony. Jeżeli uwielbiasz chodzić i spacerować nie ma sensu stawiać sobie za cel chodzenie do pracy na nogach. I tak będziesz to robił/robiła, bo to lubisz!
- Realistic – Realny – cel powinien być ambitny, ale jednocześnie powinieneś/powinnaś wiedzieć, że jest możliwy do osiągnięcia. Dobrze jest mieć świadomość, że ma się wszystko, co jest wymagane, aby go ukończyć (czas, środki, wiedzę, partnerów etc.). Trudno byłoby zrealizować cel “Polecę na Marsa”. Ale już cel “Odwiedzić NASA i zobaczyć, jak obsługują misję lotu na Marsa” jest realny i jednocześnie bardzo ambitny.
- Time-bound – Ograniczony czasowo – jednym z wymagań dobrze postawionego celu jest to, aby punkt w czasie, do kiedy cel ma być osiągnięty, był jasno określony. Najlepszym ograniczeniem czasowym jest konkretna data lub coś, o czym wszyscy wiedzą, kiedy się wydarzy, np. “Do końca obecnego miesiąca”. Cel z ograniczeniem typu “tego lata” już nie spełnia wymagań bycia ograniczonym czasowo.
Czasami metoda SMART jest rozszerzana o dwie dodatkowe litery i staje się SMARTER (mądrzejszy).
- Exciting – Ekscytujący – praca nad czymś ekscytującym zawsze jest łatwiejsza. Spróbuj tak przedefiniować swój cel, aby był dla Ciebie ciekawszy. Każdy z nas chciałby pracować nad ciekawymi rzeczami, prawda?
- Recorded – Zapisany – twój cel musi być zapisany. Nie ma innej możliwości. Od czasu do czasu będziesz chciał/chciała przejrzeć swoje cele. Do tego niezbędna jest zapisana lista celów. Nie wierzę, że można to dobrze zrobić, mając wszystko tylko w głowie.
Definiując cele za pomocą metody SMART, bardzo sobie pomagasz w ich osiągnięciu. Dzieje się tak, ponieważ wiesz dokładnie, co chcesz zrobić; wiesz, jak sprawdzić, czy to już zrobiłeś/zrobiłaś; wiesz, do kiedy trzeba zakończyć pracę nad celem i wiesz, że ten cel jest możliwy do osiągnięcia.
Przykłady
Poniżej podaję kilka przykładów, jak cel może być sformułowany.
- Zdanie “Będę oszczędzał pieniądze” stanie się celem, jeżeli zostanie zapisane jako “W każdym miesiącu, do końca 2015 roku, przeleję 100PLN na konto oszczędnościowe”. Ma wszystkie składniki dobrej definicji. Co jest do zrobienia, kiedy, jak mierzyć postępy, w zależności od sytuacji finansowej może być ambitny i realny.
- Zdanie “Będę ćwiczył więcej” z ambicji stanie się celem, jeżeli sformułowane będzie np. tak: “Przez następne 6 miesięcy będę ćwiczył 4 razy w tygodniu. Każdy trening będzie trwał godzinę i będzie zrobiony wg planu opisanego w XYZ”.
Czy widzisz różnicę pomiędzy ogólnymi stwierdzeniami i tymi bardziej konkretnymi? Które z nich są łatwiejsze do śledzenia? Które łatwiej sprawdzić, czy już zostały osiągnięte?
Jak możesz zacząć?
Bardzo polecam, abyś próbował/próbowała definiować swoje cele w ten sposób. Za każdym razem, kiedy pomyślisz “Zrobię coś…” spróbuj powiedzieć to zgodnie z metodą SMART. Będziesz zaskoczony/zaskoczona, jak wiele celów osiągniesz!
Zdjęcie od Frits Ahlefeldt-Laurvig/ CC BY
Artykuły powiązane o moim systemie prodktywności
Ten wpis jest częścią serii wpisów o moim systemie produktywności – sprawdzonym sposobie na bycie produktywnym i sprawne zarządzanie czasem i zadaniami.
Ukończone części są zaznaczone jako aktywne linki do tych wpisów.
- Właściwy sposób
- Zapisuj wszystko
- Jedna lista
- Przetwarzanie zadań
- Projekty
- Następna akcja
- Efekt końcowy
- Cotygodniowy przegląd systemu
- Właściwy czas
- MIT czyli najważniejsze zadania
- Zarządzanie kalendarzem
- Wybieranie zadań ważnych ale nie pilnych
- Właściwe rzeczy
- Jedna rzecz
- SMART
- Mierzenie postępu nie tylko wyników
- Inne zwyczaje
- Cudowny poranek
- Liczenie kalorii
